12+1 نکته درباره مصاحبه دکتری و قلق‌های آن
کلیشه‌ای نباشید
اگر در لیست قبول‌شدگان آزمون دکتری امسال نام شما هم دیده می شود، خوشحالید که یک مرحله را با موفقت پشت سر گذاشته‌اید. اما موفقیت نهایی به نتیجه مصاحبه بستگی دارد که باید به خوبی خود را برای آن آماده کنید. برای کسب این آمادگی توصیه می‌کنیم گفت‌و‌گوی دانشجو آنلاین را با کسی که سال گذشته تجربه موفقی در این زمینه داشته، بخوانید.
مرتضی صفری‌فرد، دانشجوی کارشناسی‌ارشد دانشگاه تهران در رشته مهندسی مکانیک بوده و در آزمون دکتری رتبه 40 را کسب کرده است. اکنون نیز در همین دانشگاه و در رشته مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی سرگرم تحصیل است.
صفری‌فرد تاکید دارد که سال گذشته سهم مصاحبه دو سوم و سهم کنکور یک سوم بود اما امسال سهم آزمون کتبی و مصاحبه هر کدام یک دوم است. پس اگر رتبه خوبی را کسب کرده‌اید، خیلی هم نگران نباشید؛ چرا که شانس قبولی شما به دلیل کمتر شدن تاثیر مصاحبه، بیشتر است. البته مصاحبه همچنان خیلی مهم است؛ چرا که کمک می‌کند در انتخاب بهتر یا بالاتر خود پذیرفته شوید.
1- شناسایی دانشگاه
به طور کلی دانشگاه‌ها از نظر چگونگی انجام مصاحبه به دو دسته تقسیم می‌شوند. گروهی که زمان مصاحبه از سه تا چهار دقیقه بیشتر نمی‌شود و گروهی که حدود 10 تا 15 دقیقه هر مصاحبه طول می‌کشد. دانشگاه علم و صنعت و تربیت مدرس جزو گروه نخست و دانشگاه تهران و خواجه‌نصیر جزو گروه دوم هستند. در گروه نخست تاکید بیشتر بر مستندات دانشجو مانند رزومه، مقاله یا کتاب است و در عمل مصاحبه‌ای صورت نمی‌گیرد؛ بلکه تنها در حد یک معرفی ابتدایی و سریع از خود یا مقاله‌ها است. اما در گروه دوم صحبت کردن دانشجو اهمیت به سزایی دارد.
2- کلیشه‌ای نباشید
در دانشگاهی مانند دانشگاه تهران نخستین سوالی که می‌پرسند، این است که چرا می‌خواهید دکتری بخوانید. دقت کنید که به این سوال پاسخ کلیشه‌ای ندهید. می‌شود گفت «من در دوره کارشناسی‌ارشد به آن چه از نظر علمی می‌خواستم نرسیدم و می‌خواهم در دکتری به آن‌ها برسم و بعدها به عنوان استاد دانشگاه آن را به دانشجویان ارایه کنم. همان‌گونه که شما این احساس نیاز را کردید». یعنی یک جوری بگویید که استادها خوششان بیاید.
3- دلیل قانع‌کننده بیاورید
این آمادگی را داشته باشید که درباره زمینه کاری مورد علاقه‌تان حداقل در حد سه تا چهار دقیقه صحبت کنید. مثلا اگر به ادامه موضوع پایان‌نامه ارشد خود علاقه دارید، به خوبی و کاملا واضح توضیح دهید چه چیزهایی را می‌خواهید به آن اضافه کنید و اگر قرار است موضوع تغییر کند باید دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشید و بتوانید بگویید دقیقا چه کاری می‌خواهید انجام دهید.
4- کارکردن را فراموش کنید!
حتی اگر شاغل هستید، در پاسخ به این پرسش که آیا می‌خواهید سرکار بروید یا خیر، بهتر است بگویید بیشتر وقتم را تا حدی که لازم است برای دکتری صرف می‌کنم. یا دکتری اولویت اول من است و تا جایی که میتوانید اشاره‌ای به کار کردن یا تمایل به آن نشان ندهید.
5- سلیقه استادان بشناسید
استادان دانشگاه تهران با تدریس کنکوری مشکلی نداشته‌اند، اما برای استادان دانشگاه خواجه‌نصیر وارد شدن دانشجو به حوزه تدریس کنکوری چندان خوشایند نیست.
6- خود را نبازید
اگر انتقادی از کار یا حوزه فعالیت شما شد، خود را نبازید و کاملا از کاری که کرده‌اید دفاع کنید. مثلا بگویید کنکوری درس دادن باعث شد جاهای خالی دانش من پر شود. البته اگر استادها کوتاه نیامدند بهتر است شمای دانشجو کوتاه بیایید. این را بدانید که اغلب استادان می‌خواهند بدانند به عنوان دانشجوی دکتری روحیه استاد دانشگاه شدن را در آینده دارید یا نه.
7- پیش ذهنیت بسازید
پیش از انجام مصاحبه سری به دانشگاه‌هایی که برای مصاحبه دعوت شده‌اید، بزنید و کمی با استادان صحبت کنید تا یک ذهنیت قبلی نسبت به شما و کارهای شما داشته باشند.
8- داشته‌هایتان را پررنگ کنید
در مصاحبه هر آن چه به عنوان نکته یا امتیاز مثبت دارید، به نوعی آن را پررنگ کنید و برعکس اگر در حوزه‌ای ضعف دارید نگذارید مصاحبه به آن سمت و سو برود.
9- کمبود مقاله، مشکل اساسی!
یکی از مشکلات اساسی اغلب دانشجویان تعداد کم مقاله‌هایشان است. در دفاع از خود میتوانید بگویید من در دوران ارشد سعی کردم موضوعی که به آن علاقه‌مندم را پیدا و روی آن کار کنم، اما چون طول مدت دوره ارشد کوتاه است، نگارش مقاله را برای دوره دکتری گذاشتم.
10- هرچه رسمی‌تر، بهتر
پوشیدن لباس مناسب و رسمی بسیار مهم است. خانم‌ها که باید عرف پوشش را رعایت کنند و آقایان هم بهتر است کت و شلوار بپوشند.
11- با اعتماد به نفس و خوش‌رو حاضر شوید
در دانشگاه تهران استادان در یک کلاس می‌نشینند و شما باید در جلوی تخته بایستید و به سوالات آن‌ها پاسخ دهید. پس بد نیست کمی این شیوه را تمرین کنید و مثلا هر از گاهی در حین مصاحبه چند قدم به جلو یا عقب بروید. اما در دانشگاه خواجه‌نصیر شما به همراه استادان دور یک میز نسبتا بزرگ می‌نشینید. حالا رسم هر آن چه باشد فراموش نکنید که باید خوش‌رو باشید، اعتماد به نفس داشته باشید. خیلی خشک و بی‌روح در جلسه نباشید. سرتان را پایین نیاندازید و وسط حرف استادان نپرید.
12- مقاله‌هایتان را مرور کنید
در برخی از مصاحبه‌ها از دانشجویان درباره پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد آن‌ها پرسیده می‌شود. از آن‌جا که ممکن است بسیاری از شما پیش‌تر از پایان‌نامه ارشد خود دفاع کرده باشید پس بهتر است در این فرصت باقی مانده پایان‌نامه یا مقاله‌های خود را مرور کنید تا در صورت نیاز بتوانید درباره آن‌ها توضیح دهید.
13- تمرین زبان انگلیسی!
در دانشگاه تهران از دانشجویان خواسته شد کمی هم به زبان انگلیسی صحبت کنند تا میزان تسلط آن‌ها به این زبان ارزیابی شود. بنابراین غافل‌گیر نشوید و برای مثال متن‌های کوتاهی را با تسلط کامل در زمینه پایان‌نامه، کارهایی که تاکنون انجام داده‌اید یا مقایسه دانشگاه‌های مختلفی که در آن‌ها تحصیل کرده‌اید، آماده کنید.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.